برنامه‌نویسی از مشاغلی است که بازار کار و درآمد آن روز‌به‌روز بیشتر می‌شود. با ادامه روند دیجیتالی شدن کارهای روزمره، نیاز به برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان اپلیکیشن نیز به سرعت در حال افزایش است. می‌توان گفت برنامه‌نویسی از معدود گروه‌های شغلی است که در آن، رقابتی بین کارجویان برای تصاحب فرصت‌های شغلی وجود ندارد؛ بلکه کارفرمایان باید با هم دیگر برای جذب برنامه‌نویسان، رقابت کنند. 

سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی، همگی برای انجام کارهای بسیار متنوعی، به برنامه نویس نیاز دارند و مسئولیت‌هایی که بر عهده‌ی برنامه‌نویس قرار می‌گیرد، از شغلی به شغل دیگر، متفاوت است. درست است که یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی نیازمند تحصیلات نیست ولی برای حرفه‌ای شدن در برنامه‌نویسی حتما باید دانش کافی را داشته باشید که در بسیاری از موارد، در گروی تحصیلات عالی و گذراندن دوره‌های آموزشی است.

در این مقاله می‌خواهیم ۱۰ واقعیت در مورد برنامه‌نویسی به شما بگوییم که هر کسی باید آن‌ها را بداند.

۱- برنامه‌نویسی از پردرآمدترین مشاغل در دنیا است

شغل برنامه‌نویسی یکی از پر درآمدترین مشاغل در بسیاری از کشورهای دنیا است. برنامه‌نویسان در ایالات متحده‌ی آمریکا، بالاترین دستمزدها را در دنیا دارند. میانگین حقوق برنامه‌نویسان در سال ۲۰۲۰ در آمریکا، بیش از ۱۰۶ هزار دلار بوده است. زبان برنامه‌نویسی Scala در سال ۲۰۲۰ پردرآمدترین زبان برنامه‌نویسی در این کشور بوده است و پس از آن، زبان‌های Clojure و Go در رتبه‌های دوم و سوم قرار داشته‌اند. میانگین حقوق برنامه نویس اندروید در سال ۲۰۲۰ در آمریکا، ۱۰۳ هزار دلار بوده است.

زبان‌های مختلف برنامه‌نویسی، درآمدهای متفاوتی دارند. عواملی مثل میزان نیاز به یک زبان برنامه‌نویسی، میزان پیچیدگی آن زبان و جدید یا قدیمی بودن یک زبان برنامه‌نویسی، روی دستمزد برنامه‌نویسان آن زبان، تأثیر دارند.

در حال حاضر، زبان‌های پایتون، جاوا و جاوا اسکریپت، پرکاربردترین زبان‌های برنامه‌نویسی هستند ولی از آن‌جایی که تعداد برنامه‌نویسان مسلط به این زبان‌ها، به نسبت زبان‌های دیگری مثل Scala ،Go و Objective C بسیار بیشتر است، درآمد کمتری نسبت به این زبان‌ها دارند.

۲- برنامه‌نویسی بازار کار بسیاری خوبی دارد که با سرعت بسیار زیادی در حال رشد است

بازار کار برنامه نویسی روز‌به‌روز در‌حال پیشرفت و گسترش است. زیرا اغلب مشاغل امروزی در آینده‌ای بسیار نزدیک، حالت دیجیتالی و آنلاین به خود می‌گیرند. دهه‌ی ۲۰۳۰، بدون شک، دهه‌ی انقلاب هوش مصنوعی خواهد بود. در یک مطالعه توسط مؤسسه جهانی McKinsey، نشان داده شده است که تا سال ۲۰۳۰ حدود ۸۰۰ میلیون فرصت شغلی در سراسر جهان به دلیل دیجیتالی شدن کسب‌وکارها از بین می‌روند.

با این حال، اگر شما برنامه‌نویس باشید، انقلاب هوش مصنوعی، نه‌تنها فرصت‌های شغلی شما را از بین نمی‌برد، بلکه آن‌ها را بیشتر و پردرآمدتر نیز می‌کند. به غیر از شرکت‌های فعال در حوزه‌ی فناوری، شمار کسب‌وکارهای متکی به برنامه‌نویسی روز‌به‌روز درحال افزایش است. با اطمینان می توان گفت که حداقل، در چند دهه‌ی پیش رو، بازار برنامه نویسی بسیار داغ خواهد بود. یک مهندس نرم‌افزار به راحتی می‌تواند در شرکتی مرتبط با فناوری، در یک بیمارستان، در یک خودروسازی یا حتی در یک فروشگاه آنلاین مشغول به کار شود.

در کشور ما نیز پا به پای دیگر کشورها، در دهه‌ای که گذشت، فرصت های شغلی متعددی برای برنامه نویسان ایجاد شد و این روند با سرعت بسیار زیادی ادامه دارد. کافی است یک جستجوی ساده با کلید واژه‌ی آگهی استخدام برنامه‌نویس در گوگل داشته باشید و خواهید دید که میزان تقاضا برای برنامه‌نویسان تا چه میزان بالا است.

پیشبینی می‌شود که بازار کار برنامه‌نویسی از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود ۲۲ درصد رشد داشته باشید که خیلی بیشتر از میانگین رشد تمامی مشاغل (۴٪) است.

۳- برای برنامه‌نویس شدن نیازی به تحصیلات ندارید

جالب است که برنامه‌نویس شدن نیازی به تحصیلات ندارد و به هر طریقی که کدنویسی به یک یا چند زبان را یاد بگیرید و بتوانید برنامه‌نویسی کنید، سازمان‌ها شما را به عنوان برنامه‌نویس استخدام می‌کنند.

با این حال، برای اینکه به یک برنامه‌نویس حرفه‌ای تبدیل شوید، نیاز به تحصیلاتی مرتبط در این حوزه دارید . از سوی دیگر، بسیاری از کارفرمایان در استخدام برنامه نویس، تحصیلات را نیز در نظر می‌گیرند و ممکن است مدرک تحصیلی در حقوق برنامه نویس موثر باشد. البته همیشه اینطور نیست.

با وجود اینکه اکثر برنامه‌نویسان فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم کامپیوتر یا مهندسی نرم‌افزار هستند، ولی افرادی که تحصیلات دانشگاهی ندارد یا کسانی که فارغ‌التحصیل رشته‌های غیرمرتبط هستند، می‌توانند یادگیری برنامه‌نویسی را شروع کنند.

البته در بعضی از مشاغل برنامه‌نویسی، مثل برنامه‌نویسی برای سازمان‌ها، به ویژه سازمان‌های دولتی، داشتن مدرک تحصیلی مرتبط برای استخدام برنامه نویس اهمیت دارد و گاها ضروری است. در چنین سازمان‌هایی، سطح تحصیلات می‌تواند روی حقوق برنامه نویس، مؤثر باشد. به عنوان مثال، برای استخدام شدن در یکی از بانک‌های جمهوری اسلامی ایران به عنوان برنامه‌نویس، باید دارای حداقل مدرک کارشناسی در یکی از رشته‌های علوم کامپیوتر، مهندسی نرم‌افزار یا دیگر رشته‌های مرتبط باشید.

بعضی از کارفرمایان، برای استخدام برنامه نویس تازه کار به عنوان کارآموز و سپردن بخش کوچکی از یک پروژه نرم افزاری، مدرک تحصیلی از شما نمی‌‌خواهند و تنها کافی است با نمونه‌ کارهای خود یا به هر طریق دیگری، به آن‌ها نشان دهید که می‌توانید به زبانی که کارفرما نیاز دارد، برنامه‌نویسی کنید. داشتن مدرک لیسانس رشته‌هایی مثل علوم کامپیوتر، فناوری اطلاعات و مهندسی نرم‌افزار برای ورود به بسیار از مشاغل کافی است.

۴- اکثر برنامه‌نویسان، دورکار هستند

یکی از بزرگترین مزیت‌های برنامه‌نویسی که باعث شده برنامه‌نویسان برخلاف بسیاری از افراد دیگر، در دوران قرنطینه به دلیل همه‌گیری کووید-۱۹ بیکار نشوند، امکان دورکاری برنامه نویسی است. به همه دلیل، خیلی از کارفرمایان، این روزها اقدام به انتشار آگهی‌های استخدام برنامه‌ نویس دورکاری می‌کنند. مزیت‌های دورکاری عبارتند از:

● ساعت کاری منعطف: یکی از مهم‌ترین مزیت‌های دورکاری این است که در بسیاری از موارد، ساعت کاری دست خود برنامه‌نویس است و او نیازی به هماهنگی با ساعت کاری کارفرما ندارد.
● کاهش هزینه‌ها و خطرات رفت و آمد: برنامه نویسی را می‌توانید در منزل خود و بدون نیاز به رفت و آمدهای پرهزینه و پرخطر به محل کار انجام دهید.
● راحتی و افزایش کارایی: کار کردن در محیط آرامش بخش و راحت منزل، با لباس‌های راحت و گوش دادن به موزیکی که دوست دارید، خیلی لذت بخش‌تر از کار کردن در یک شرکت یا سازمان است و همین مزیت، کارایی شما را بسیار بالا می‌برد.

۵- زبان برنامه‌نویسی پایتون بهترین بازار کار را دارد و بهترین زبان برای شروع برنامه‌نویسی است

با در نظر گرفتن تمامی رنکینگ‌های شناخته شده، ترندهای صنعتی و تعداد آگهی‌های استخدام برنامه نویس پایتون، این زبان برنامه‌نویسی، از نظر بازار کار در رتبه‌ی اول قرار می‌گیرد. در حال حاضر، پایتون یک زبان برنامه‌نویسی چندمنظوره است که در بسیاری از حوزه‌های توسعه‌ی نرم‌افزار، کاربرد دارد. در سال ۲۰۲۰، در ایالات متحده‌ی آمریکا، پایتون در میان زبان‌های برنامه‌نویسی دیگر، بیشترین تقاضا را داشت و از نظر درآمدی، در رتبه‌ی سوم بود. جالب است که برنامه‌نویسان کم تجربه‌ای که زبان برنامه‌نویسی پایتون می‌دانند، در مقایسه با برنامه‌نویسان کم‌تجربه‌ی زبان‌های دیگر، بیشترین درآمد را دارند.

مهم‌ترین قابلیت‌ها و ویژگی‌های زبان برنامه‌نویسی پایتون عبارتند از:

• پشتیبانی کتابخانه‌ای گسترده
• پشتیبانی از پلتفرم‌های مختلف
• پشتیبانی از بازیافت خودکار حافظه
• قابلیت یکپارچه‌سازی با زبان‌های برنامه‌نویسی C++، C، جاوا و …
• پشتیبانی از برنامه‌نویسی GPI

مطابق با آمارها، در حال حاضر، حداقل حدود ۷ الی ۸ میلیون توسعه‌دهنده‌ی پایتون در سرتاسر دنیا وجود دارند. بیشترین کاربردهای پایتون در توسعه‌ی وب، توسعه‌ی نرم افزار و یادگیری ماشین است و خیلی از غول‌های IT مثل آمازون، گوگل، فیسبوک و … از این زبان برنامه‌نویسی برای پلتفرم‌های خود استفاده می‌کنند.

پایتون به دلیل دلیل اکوسیستم فوق العاده و قابل گسترش، مستقل بودن از پلتفرم، کدنویسی آسان، شیب ملایم منحنی یادگیری، جامعه‌ی پویای برنامه‌نویسان، انعطاف‌پذیری بالا و گزینه‌های بصری‌سازی بی‌نظیر، بهترین زبان برنامه نویسی برای هوش مصنوعی است. به علاوه، این زبان برنامه‌نویسی به دلیل ساده بودن، بهترین زبان برنامه نویسی برای شروع است.

۶- پردرآمد‌ترین زبان برنامه‌نویسی در دنیا و در ایران

درآمد برنامه نویسی Scala با میانگین جهانی ۷۶ هزار دلار در سال ۲۰۲۰، از تمامی زبان‌های برنامه‌نویسی دیگر، بالاتر است. Scala، یک زبان چندمنظوره‌ی سطح بالا و چندالگویی است که یادگیری آن چندان دشوار نیست و همبستگی نزدیکی با زبان محبوب جاوا دارد.

به گزارش جاب ویژن، پردرآمدترین زبان برنامه نویسی در ایران در سال ۱۳۹۸، زبان برنامه‌نویسی پایتون است.

میانگین حقوق برنامه‌نویسان ارشد پایتون در سال ۱۳۹۸ در شهر تهران، ۹/۸ میلیون تومان بر ماه بوده است. دستمزد برنامه‌نویسان سطح متوسط پایتون نیز با ۵/۶ میلیون تومان در ماه، در مقایسه با برنامه‌نویسان زبان‌های دیگر در سطح متوسط، بالاتر بوده است. با این حال، کارآموزان برنامه‌نویسی پایتون، دستمزدی مشابه کارآموزان دیگر زبان‌های برنامه‌نویسی داشته‌اند.

درآمد برنامه نویس #C و C و حقوق برنامه نویس اندروید در تهران در سال ۱۳۹۸، با ۷/۸ میلیون در سطح ارشد، پس از برنامه‌نویس پایتون، در رتبه‌ی بعدی قرار داشته است.

۷- پردرآمدترین مشاغل در بازار کار برنامه‌نویسی

مشاغل مختلفی در گروه شغلی برنامه‌نویسی قرار می‌گیرند. در زیر، فهرستی از پر درآمد‌ترین مشاغل در این گروه شغلی را برای شما آماده کرده‌ایم:

۱- توسعه‌دهنده‌ی اپلیکیشن موبایل

۲- معمار اپلیکیشن

۳- توسعه‌دهنده‌ی فنی برنامه‌ریزی سازمان

۴- توسعه‌دهنده‌ی ارشد اپلیکیشن

۵- تحلیل‌گر سیستم کسب‌وکار

۶- تحلیل‌گر رایانش ابری

۷- توسعه‌دهنده‌ی فنی مدیریت رابطه با مشتری

۸- تحلیل‌گر توسعه‌دهنده یا برنامه‌نویس

۸- سابقه کار اهمیت زیادی در درآمد برنامه‌نویسی دارد

اولین و مهم‌ترین عامل مؤثر روی حقوق برنامه نویس، سابقه‌ی کار و سطح تجربه‌ی اوست. معمولا، برنامه‌نویسان مسیر شغلی خود را با یک دوره‌ی کارآموزی شروع می‌کنند که معمولا زیر دو سال طول می‌کشد. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این گروه شغلی این است که دستمزد کارآموزی بسیار بالایی در مقایسه با دوره‌های کارآموزی دیگر مشاغل دارد.

برنامه‌نویسان را از نظر سطح تجربه به سه سطح زیر تقسیم‌بندی می‌کنند:

• سطح تازه‌کار (Junior): برنامه‌نویسان تازه‌کار، زیر دو سال سابقه کار دارند.
• سطح متوسط (Mid-level): این برنامه‌نویسان، دو الی پنج سال سابقه کار دارند.
• سطح ارشد (Senior): به برنامه‌نویسانی که بیش از پنج سال سابقه کار دارند، برنامه‌نویس ارشد گفته می‌شود.

اگی می‌خواهید برنامه‌نویس شوید، ابتدا باید برای آگهی‌های استخدام برنامه نویس در سطح کارآموزی رزومه ارسال کنید. پس از پایان دوران کارآموزی خود، می‌توانید کار خود را به عنوان برنامه‌نویس و با یک حقوق نسبتا خوب، شروع کنید. پس از پنج سال از شروع کارآموزی، می‌توانید به عنوان یک برنامه‌نویس ارشد، استخدام شوید و درآمد بسیار بالایی داشته باشید.

۹- مسئولیت‌ها و وظایف شغلی برنامه‌نویس

کارفرمایان مختلف، اهداف بسیار متنوعی از جذب برنامه نویس دارند. مسئولیت‌ها و وظایف شغلی برنامه‌نویس، از شغلی به شغل دیگر، بسیار متفاوت است. با این حال، ما در اینجا تلاش کرده‌ایم تا رایج‌ترین مسئولیت‌های شغلی برنامه‌نویسان را به شما معرفی کنیم.

● نوشتن و به روزرسانی‌کردن برنامه‌های کامپیوتری یا بسته‌های نرم‌افزاری برای انجام کارهای مختلف مثل در صنعتی که در آن مشغول هستید.
● تست کردن برنامه و رفع خطاهای آن
● آزمایش کردن نرم‌افزارها برای اطمینان از عملکرد صحیح آن‌ها و اجرای درست دستورالعمل‌ها
● کامپایل کردن (compiling) و مستند‌سازی توسعه‌ی نرم‌افزار و اصلاحات انجام شده و کامنت گذاشتن در کد‌ها برای اینکه دیگران بتوانند نرم‌افزار را بفهمند.
● نوشتن دستورالعمل‌ها برای هدایت کاربران
● تقسیم کار، هماهنگ‌سازی و بازبینی فعالیت‌های یک تیم برنامه‌نویسی در جایگاه‌های شغلی مدیریتی
● آموزش برنامه‌نویسی به کارآموزان
● مشورت با تیم‌های مدیریتی، مهندسی و فنی برای مشخص‌شدن نیازها و مشکلات نرم‌افزاری سازمان و پیشنهاد دادن راه‌حل‌ها
● بازبینی، تعمیر و گسترش برنامه‌های وجود برای افزایش بهینگی و کارایی آن‌ها
● نوشتن، تحلیل کردن و بازنویسی برنامه‌ها مطابق با جریان کار
● تحلیل کردن برنامه‌ها و کنترل استفاده از نرم‌افزاهای کامپیوتری به عنوان برنامه‌نویس سیستمی.
● مشورت با اپراتورهای کامپیوتری یا آنالیزورهای سیستمی برای یافتن و برطرف کردن مشکلات در اجرای برنامه‌های کامپیوتری
● همکاری با سازندگان کامپیوترها و دیگر کاربران برای توسعه‌ی روش‌های برنامه‌نویسی جدید.

۱۰- مهارت‌های لازم برای برنامه‌نویسی

برنامه‌نویسان، نیازمند مهارت‌های متعددی هستند تا بتوانند مسئولیت‌هایی که به عهده‌شان قرار می‌گیرد را به حرفه‌ای‌ترین شکل ممکن انجام دهند. بهترین برنامه‌نویسان، علاوه بر دانش برنامه‌نویسی و مهارت‌های تکنیکی، باید دارای قابلیت‌هایی مثل تفکر خلاقانه و کار تیمی باشند. در زیر، پیش از پاسخ دادن به این سوال که چگونه برنامه نویسی را شروع کنیم، مهارت‌ها و استعدادهای مورد نیاز یک برنامه‌نویس را نام می‌بریم:

● تسلط کامل بر یک یا چند زبان برنامه‌نویسی
● یادگیری مفاهیم و کاربرد آن‌ها برای حل مسائل دیگر
● مهارت‌های ریاضیاتی
● مهارت‌های حل مسئله
● مهارت‌های ارتباطی
● مهارت‌های نویسندگی
● کنجاو بودن

در این مقاله، ۱۰ واقعیت مهم در رابطه با شغل برنامه‌نویسی را به شما معرفی کردیم. برای آشنایی بیشتر با این شغل می‌توانید به مقاله‌ی «راهنمای استخدام برنامه‌نویس؛ هرآنچه که کارجویان باید بدانند» رجوع کنید.